به نقل از «فارس»

چرا یلدا عامل حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی است؟

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۴۲۹۵۳

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - نورنیوز نوشت: بیراه نیست اگر کسی ادعا کند که جامعه ایرانی این روزها بیش از هر زمان دیگری به آیین پرمعنا و سنت پرسود یلدا نیاز دارد. شادی،‌ امیدواری،‌ و همدلی سه پیام جاودانه‌‌ای است که در ذات این سنت ملی جای دارد و می‌تواند شدائد و سختی‌ها و تنگناهای زندگی را در هر دوره‌‌ای تحمل پذیر کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آیین یلدا در تاریخ ایران،‌ نمادی برای انتقام جمعی از تیرگی و تباهی و تاریکی است. نیاکان ما به فراست دریافته بودند که برای مقابله با مخاطرات طبیعی و انسانی،‌ چاره‌‌ای جز تحکیم همدلی انسانی، تقویت امید جمعی و گسترش شادی ملی ندارند. این راهبرد نانوشته ایرانیان همان چیزی است که امروز از آن با تعبیر "سرمایه اجتماعی" یاد می‌شود. با استفاده از این اصطلاح، می‌توان گفت که یلدا ضامن حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی است چراکه شبکه ارتباطات جمعی و بین الانسانی را مستحکم می‌کند. این شبکه بزرگ ترین دارایی یک جامعه به حساب می‌آید.

امنیت با آیین‌ها

امروز که سرمایه اجتماعی به واسطه عوامل داخلی و خارجی در معرض تهدید و چه بسا فرسایش است رجوع هوشمند و پویا به سنت‌ها و آیین‌های تاریخی و ملی می‌تواند نه تنها این عوامل مخاطره آفرین را خنثی کند بلکه پیوند و انسجام عمومی را استحکام ببخشد و از این طریق امنیت ملی را تقویت کند. آیین‌ها و سنت‌های سلیم یک جامعه، فواید و برکات فراوانی دارند. از یکسو هنجارهای مشترک زیستی برای یک واحد تمدنی می‌سازند؛ از سوی دیگر در فرایند جامعه پذیری و انتقال میراث اخلاقی و فرهنگی به نسل‌های نوپدید کارآمدی دارند؛ و در وهله سوم واجد قدرتی فراوان در اشباع عاطفی شهروندان هستند.

 با این تحلیل می‌توان گفت سنت‌ها و مراسم آیینی و ملی،‌ حافظان هویت جمعی و تمامیت فرهنگی یک تمدن به حساب می‌آیند. البته بقا و تداوم هویت و تمامیت یک تمدن، به عوامل و علل دیگری نیز نیازمند است اما سهم آیین‌ها و رسوم ریشه دار در این موضوع، بسیار چشمگیر است چرا که طبق تحلیل صاحبنظران، چیزی که ضامن بقای یک تمدن از درون است نظام معنایی است که می‌آفریند. این نظام‌های معنایی،‌ گاه در کالبد باورهای جمعی نمایان می‌شوند و گاه در قالب آیین‌ها و سنت‌های زیسته اجتماعی.‌ هیچ حوزه تمدنی را نمی توان یافت که به خلق و تحکیم باورها و نیز آیین‌ها و سنت‌های اجتماعی اقدام نکرده باشد. این سنت‌ها و آیین‌ها در فرایندی پیچیده توسط ذهن جمعی مردمان یک تمدن ایجاد می‌شود و در بستر زمان به بلوغ می‌رسند و مثل یک کمربند حفاظتی برای آن تمدن عمل می‌کنند.

آیین سالانه یلدا را باید روی چنین محور مختصاتی مورد ارزیابی قرار داد. شک نیست که این آیین، ظهورات بیرونی و عینی تری هم دارد؛ مواردی که در نوع خوراک ها، نوع پوشش‌ها، و نوع رفتارها خود را نشان می‌دهند. این موارد عینی و ظاهری هم البته بسیار مهم اند چراکه بر جهان نگری عمیقا طبیعت گرای ایرانی مبتنی اند. انتخاب میوه‌های دانه داری مثل انار و هنداونه برای این شب،‌ نمادی از برکت خواهی است. انتخاب شاهنامه و دیوان حافظ برای خوانش جمعی، ‌نشانه تجدید عهد با روح سلحشور اما سازگار و آسانگیر ایرانی است. انتخاب منزل بزرگان خاندان به عنوان محل برگزاری جشن، نشانه حرمت گذاری به نیاکان است. این جلوه‌های بیرونی به خودی خود بسیار لطیف و دقیق اند اما روحی که در پس این ظواهر نهفته است اهمیتی به مراتب بیشتر دارد.

فرصتی برای تقویت سرمایه اجتماعی

روح ایرانی توگویی از زمان‌های دور این واقعیت را دریافته بوده که پیروزی بر شرّ و غلبه بر سیاهی و تباهی و فقر و قحطی و سایر مخاطرات طبیعی و بشری، جز در سایه تحکیم مناسبات انسانی ممکن نیست. انگار بی آنکه از تعبیر "سرمایه اجتماعی" بهره بگیرد عملا می‌خواسته با تقویت این موضوع، به زندگی بهتر دست یابد. می‌خواسته بیش از عافیت طلبی فردی، در پی مستحکم کردن شبکه ارتباطات اجتماعی باشد تا از این طریق گرانبهاترین دارایی انسان و جامعه یعنی سرمایه اجتماعی را حفظ و تقویت کند.

علاوه بر این، چه بسا بتوان معنای رسم دیرینه یلدا را این دانست که روح ایرانی،‌ زندگی خوب را تنها در صورتی ممکن می‌دانسته که از سطح فردی فراتر برود و ماهیتی جمعی و همگانی پیدا کند. به این اعتبار، ایرانیان از طریق ابداع آیین یلدا، هم پیوند انسان با انسان را محکم می‌کردند؛‌ هم پیوند انسان با طبیعت را پاس می‌داشتند و هم پیوند انسان با آسمان را یادآور می‌شدند. یلدا با این شیوه،‌ سویه‌های اخلاقی و معنوی و اجتماعی و عاطفی دارد.

جامعه معاصر ایرانی نه تنها از چنین آیین‌ها و رسومی بی نیاز نیست بلکه به شدت محتاج رجوع و بازآفرینی و نوسازی آنهاست. در شرایطی که عوامل فراوانی، انسجام و یکدستی ایرانیان را تهدید می‌کنند و احیای سرمایه اجتماعی را با موانعی جدی روبرو می‌سازند باید از تمام ظرفیت‌های تاریخی و مناسکی و آیینی و ملی بهره گرفت تا این سرمایه اجتماعی تقویت شود و افزایش پیدا کند. شادی، امید، و همدلی،‌ پیشنهاد یلدای ایرانی برای تقویت سرمایه اجتماعی است. این پیشنهاد طلایی را باید بی درنگ پذیرفت و در زندگی جمعی به کار بست.

هوشمندی در رجوع به آیین‌ها

البته سنت‌ها و آیین‌ها همواره ظرفیت کژکارکرد شدن و انحراف از اثرگذاری اصیل خود را دارند. نمونه‌های متعددی را می‌توان به یاد آورد که یک سنت و آیین ملی یا مذهبی در خلال زمان، ماهیتی مغایر سرشت اصلی اش پیدا کرده و به ضد خود تبدیل شده است. براین اساس باید در رجوع به سنت‌ها و آیین‌ها مراقب آسیب‌های محتملی که متوجه آنهاست، بود. یلدا که نماد برکت خواهی و طبیعت دوستی و مردم گرایی ایرانیان است گاه خود به بستری برای اسراف و مصرف گرایی، یا زمینه‌‌ای برای تفاخرات طبقاتی تبدیل می‌شود.

اگر ایران تاکنون از خطرات مهلک داخلی و خارجی جان به در برده و همواره از خاکستر شدائد و فجایع، مثل ققنوسی دوباره بال گشوده و سالم مانده،‌ دلیلش روح سازگار و متعادل  ایرانی بوده است. شادی و امید و همدلی، سه رکن پایدار این روح است که در یلدا متبلور شده است. وقتی امضای اسلام  نیز پای این سه مؤلفه اساسی نشست، مقبولیت این رسم تاریخی به اوج رسید. یلدا امانتی تاریخی در دست ماست. باید قدردانش باشیم و این گوهر بی مانند را امانتدارانه به تاریخ فردای میهن تحویل بدهیم.

پایان پیام/ت

منبع: فارس

کلیدواژه: شب یلدا نورنیوز سرمایه اجتماعی تقویت سرمایه اجتماعی سنت ها و آیین ها آیین ها یک تمدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۴۲۹۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

موفقیت بانک ملی ایران در جذب سرمایه اجتماعی با پرداخت تسهیلات خرد

علی نیکزاد ثمرین در گفت‌وگو با روابط عمومی بانک ملی ایران، درخصوص عملکرد بانک ملی ایران گفت: به‌لحاظ اینکه اقتصاد ایران بانک محور است، افرادی که سرمایه‌گذاری می‌کنند، در ابعاد کوچک و بزرگ تسهیلاتی را از بانک‌ها مطالبه می‌کنند. 

وی با تأکید بر اینکه بهتر است بانک‌ها با بنگاهداری، رقیب بخش خصوصی نباشند، افزود: در رأس همه رهبر معظم انقلاب فرمودند بانک‌ها از بنگاهداری خارج شوند که بانک ملی ایران در سال 1402 با 36 همت خروج از بنگاهداری پیشگام شد و کارها را واگذار کرد که جای تقدیر و تشکر دارد. 

 نماینده مردم اردبیل، سرعین و نمین در مجلس شورای اسلامی اظهار امیدواری کرد که بانک ملی در سال 1403 هم در خروج از بنگاهداری پیشگام باشد و گفت: تمام بانک‌ها باید در این مسیر قدم بگذارند و از مسیر خرید و فروش ملک، ساخت و ساز، تشکیل هلدینگ و ... خارج شوند.

نیکزاد ثمرین در ادامه از اقدام رئیس بانک ملی ایران و هیأت مدیره این بانک برای آغاز پر ثمر خروج از بنگاهداری تقدیر و تشکر کرد. 

وی در خصوص اقدامات بانک ملی ایران در پرداخت تسهیلات تکلیفی در سال 1402 افزود: این بانک بیش از تعهدات خود تسهیلات تکلیفی پرداخت کرده است که این اقدام بسیار ارزشمند است؛ چرا که پرداخت این تسهیلات موضوعات جزیی مردم در زمینه درمان، مسکن، ازدواج و ... را کاهش می‌دهد. 

نماینده مجلس شورای اسلامی تسهیلات خرد را در جذب سرمایه اجتماعی و دلبستگی مردم به نظام بانکی مؤثر دانست و گفت: مردم از عملکرد بانک ملی ایران در زمینه تسهیلات تکلیفی بسیار رضایت دارند و بسیار پسندیده است که در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور درخصوص تسهیلات خرد در استان‌ها تصمیم‌گیری‌های مفیدی انجام شود. 

نیکزاد ثمرین پرداخت تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب و رؤسای ادوار و فعلی دولت تأکید داشتند که بانک ملی ایران به سمت خروج از بنگاهداری حرکت کند. همچنین پیشنهاد دارم بانک ملی در مباحث سرمایه‌گذاری طبق برنامه مدنظر پیش برود و از همه مهمتر در پرداخت تسهیلات خرد برای رفع مشکل مردم طبق آیه « انَّ حَوائِجَ النّاسِ اِلَیکُم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکُم» اقدام کنند تا خدا به رزق و کارشان برکت دهد.